Twój mózg na psychodelikach: Wprowadzenie do neurobiologii psilocybiny i spółki.

Źródło obrazu⁴

Skąd wiemy, co dzieje się w mózgu?

Nasze zrozumienie tego, jak działają psychodeliki i powodują zmiany w naszym zachowaniu, przeszło długą drogę dzięki dużym skokom w technikach obrazowania mózgu, takich jak elektroencefalografia (EEG), magnetoencefalografia (MEG) i funkcjonalne obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (fMRI). Metody te zapewniły nieoceniony wgląd w skomplikowane interakcje między aktywnością mózgu a zachowaniem w odpowiedzi na substancje psychodeliczne. Poniżej znajduje się przegląd tego, jak wykorzystanie tych technik ewoluowało w czasie. Z wykresu można wywnioskować, że od 2010 roku wykorzystanie fMRI dla psilocybiny i LSD jest szczególnie widoczne.

Źródło: Psychodeliki i neuroobrazowanie fNIRS: odkrywanie nowych możliwości. ⁵

Prof. Karl Friston jest pionierem w dziedzinie fMRI i najczęściej cytowanym neuronaukowcem w historii. Prof. Friston i jego współpracownicy zaproponowali teorię wyjaśniającą mechanikę działania psychodelików w mózgu. Jego teoria, znana jako "REBUS and the Anarchic Brain: Toward a Unified Model of the Brain Action of Psychedelics", stanowi intrygującą wyprawę w tę dziedzinę badań. Do modelu REBUS przejdziemy później.⁶

Wzajemne powiązania w regionach mózgu

Powyżej znajduje się fascynujący obraz ludzkiego mózgu pod wpływem psychedelików. Ta uproszczona wizualizacja wzajemnych powiązań mózgu pod wpływem placebo i psylocybiny wspiera ideę, że psylocybina zakłóca normalną organizację mózgu, powodując pojawienie się silnych, topologicznych połączeń funkcjonalnych dalekiego zasięgu, które nie są obecne w normalnym stanie.⁸

Psychodeliki ułatwiają więc znacznie zwiększoną łączność między różnymi częściami mózgu, umożliwiając głęboką eksplorację różnych stanów umysłu.

Ta zwiększona łączność niektórych obszarów mózgu może wskazywać, że mózg jest w stanie doładowania. Jednak niektóre badania sugerują, że pod wpływem psychodelików aktywność mózgu, mierzona przepływem krwi, jest znacznie zmniejszona. Jest to zagadkowe odkrycie, które stworzyło antytezę do modelu REBUS dla zrozumienia doświadczenia psychodelicznego.⁹

Default Mode Network (DMN) - sieć "wykonawcza"

Mówiąc o zmniejszonej aktywności w mózgu, dochodzimy do sieci trybu domyślnego (DMN). Jest to sieć połączonych ze sobą obszarów mózgu, która jest najbardziej aktywna, gdy twój umysł jest skupiony i skoncentrowany na sobie. Kiedy śnisz na jawie, zastanawiasz się nad sobą i myślisz o swojej przeszłości lub przyszłości, korzystasz z DMN. DMN jest ważną siecią w mózgu, ponieważ powiązane z nią regiony zużywają najwięcej krwi¹⁰ i energia¹¹ w mózgu.

Sieć ta ma kluczowe znaczenie dla naszego poczucia własnej wartości. Niektóre z twoich najbardziej fundamentalnych przekonań na swój temat znajdują odzwierciedlenie w DMN. Postrzegaj ją jako architekta stojącego za naszą osobistą narracją i tożsamością, kształtującego granicę między "ja" a "innym" i utrzymującego nasze autoreferencyjne myślenie. Co więcej, DMN odgrywa rolę w tym, jak oceniamy i postrzegamy nasze znaczenie i wartość w świecie. Jest więc także naszym osobistym cheerleaderem. Jest zaangażowany w samoreferencyjne przetwarzanie emocjonalne, które obejmuje nasze refleksje na temat indywidualnych osiągnięć, naszego statusu w porównaniu z innymi i naszego ogólnego poczucia własnej wartości. Niektórzy nazywają go nawet "dyrektorem generalnym" lub "wykonawczym" naszego mózgu.

DMN to system, który wzbudził duże zainteresowanie badawcze w dużej depresji. Badania pokazują, że osoby cierpiące na depresję mają bardziej aktywną DMN. DMN jest powiązany z generowaniem myśli autoreferencyjnych, negatywnymi ruminacjami i objawami depresji.¹²

Jeśli chodzi o psychodeliki, badania wykazały, że substancje takie jak LSD, psylocybina i DMT mogą zakłócać typowe funkcjonowanie DMN. Zmniejszają jej aktywność. Jak zbadaliśmy w artykule "Spojrzenie w psychodeliczny umysł", pokrętło obraca się w dół pod wpływem psychodeliku. To pokrętło może być reprezentowane przez DMN. Obracając się w dół, prowadzi do doświadczeń rozpuszczania ego, gdzie granica między "ja" i "innym" zaczyna zanikać. Jak widzieliśmy w artykule "artykuł o złych podróżach", gotowość do odpuszczenia podczas doświadczenia, być może naszych obrazów siebie instancjonowanych w DMN, jest kluczem do zapobiegania znacząco niewygodnym doświadczeniom.

Zmniejszenie poczucia własnej ważności i skupienie się na sobie może wyjaśniać, dlaczego wielu użytkowników zgłasza poczucie jedności i wzajemnego połączenia z otaczającym ich światem podczas doświadczeń psychodelicznych. Wyrażenia takie jak "podnoszenie zasłony" i "otwieranie drzwi percepcji" na szersze doświadczenie mają w tym kontekście więcej sensu.

Co ciekawe, badania wykazały, że podczas medytacji, zwłaszcza przez doświadczonych medytujących, aktywność DMN jest również znacznie zmniejszona¹³ - równolegle do doświadczenia psychodelicznego, które jest badane przez naukowców.¹⁴

Psychodeliczna poświata: Krótko- i długoterminowe zmiany w mózgu

Zjawisko "poświaty" po zażyciu substancji psychodelicznych, zwykle charakteryzujące się trwałym poczuciem jasności, wzmocnieniem emocjonalnym i żywością percepcji, znalazło teraz fascynujące wyjaśnienie zakorzenione w neuronauce. 

Według badań przeprowadzonych przez naukowców z Johns Hopkins Medicine, substancje psychodeliczne mogą potencjalnie ponownie otworzyć "krytyczne okresy" w mózgu¹⁵Są to fazy, w których mózg wykazuje zwiększoną wrażliwość na sygnały środowiskowe, wpływając w ten sposób na jego rozwój. Zakłada się, że okres krytyczny jest najwyższy w dzieciństwie i okresie dojrzewania i stopniowo zawęża się, gdy osiągamy pełną dorosłość. Co ciekawe, w zależności od spożytego psychodeliku, te krytyczne okresy mogą zostać ponownie otwarte i utrzymane w dowolnym miejscu od dwóch dni do czterech tygodni za pomocą pojedynczej dawki¹⁶. 

Czas trwania ponownego otwarcia okresu krytycznego korelował z czasem trwania subiektywnych efektów każdego leku. ¹⁷

Wcześniejsze badania wykazały, że okresy krytyczne odgrywają kluczową rolę w różnych funkcjach, takich jak nabywanie języka u ludzi¹⁸ptaki uczące się śpiewać¹⁹nauka umiejętności motorycznych po udarze²⁰lub ustanowienie dominacji ocznej²¹. To właśnie w tych krytycznych okresach, wyjaśnia profesor nadzwyczajny neurobiologii w Johns Hopkins, dr Gül Dölen, mózg jest najbardziej otwarty na nowe uczenie się, a jego wrażliwość maleje wraz z upływem czasu.

Neuroplastyczność tworzy "okno możliwości"

Podobnie jak w przypadku okresu krytycznego, neuroplastyczność odgrywa kluczową rolę w poświacie i możliwości transformacji po doświadczeniu psychodelicznym. Neuroplastyczność odnosi się do zdolności mózgu do reorganizacji i zmiany jego fizycznej struktury i organizacji funkcjonalnej w odpowiedzi na wymagania środowiskowe, uczenie się i doświadczenia. Dzieci mają wyższy poziom neuroplastyczności niż dorośli, a zatem lepszą zdolność do uczenia się i rozwoju. Stwierdzono, że substancje psychodeliczne, takie jak LSD i psylocybina, stymulują strukturalne procesy neuroplastyczności na poziomie molekularnym i komórkowym.²² Badania pokazują, że pojedyncza dawka tych substancji może ostro stymulować neuroplastyczność, z długotrwałymi efektami po pojedynczej dawce.²³

Neuroplastyczność i okres krytyczny pokazują, że psychodeliki tworzą "okno możliwości" dla transformacji. Badania wykazały długoterminową poprawę samopoczucia i jakości życia po zażyciu psychodelików, szczególnie u zdrowych osób, które są aktywne duchowo lub stoją w obliczu cierpienia u schyłku życia.²⁴ Badania nad psilocybiną i LSD ujawniły trwałą poprawę samopoczucia. Jedno znaczące badanie przeprowadzone przez Griffiths et al. (2006) wykazało, że u zdrowych osób, dwa miesiące po sesji psilocybinowej, 79% uczestników zgłosiło umiarkowany (50%) do bardzo dużego (29%) wzrost ich samopoczucia lub zadowolenia z życia. Co więcej, ten korzystny efekt wydawał się utrzymywać, a 64% uczestników zgłosiło taką samą poprawę w 14-miesięcznej obserwacji.²⁵  W przypadku użycia w odpowiednim zestawie i otoczeniu, z przewodnictwem i w połączeniu z celowym przygotowaniem i pracą integracyjną, korzyści płynące z doświadczenia psychodelicznego prawdopodobnie utrzymają się po ostrym okresie poświaty. 

Neuronaukowe zrozumienie doświadczenia psychodelicznego

Różne kultury w czasie i przestrzeni budowały swoje zrozumienie doświadczenia psychodelicznego, Dowiedz się o starożytnym wykorzystaniu tych technologii świadomości. Na Zachodzie w 2023 r. model REBUS (RErozluźniony Bulgi Upod pSPsychodeliki) i pojęcie "anarchicznego mózgu" stanowią wiodącą teorię w rozumieniu doświadczeń psychodelicznych. 

Zaproponowany przez Carhart-Harris i K.J. Fristona model REBUS sugeruje, że psychodeliki działają poprzez rozluźnienie ściśle trzymanych założeń, przekonań lub "priorów" mózgu, które są najlepszymi przypuszczeniami lub przewidywaniami naszego mózgu na temat świata opartymi na wcześniejszych doświadczeniach. Na przykład, twoje przekonanie o tym, jak zareaguje nieznajomy, jeśli powiesz mu komplement, będzie w dużej mierze zależeć od twoich wcześniejszych doświadczeń, prawdopodobnie z wczesnego życia, kiedy podszedłeś do nieznajomego i jak zareagował na ciebie. To rozluźnienie naszych przekonań (priors) pozwala oddolnym informacjom sensorycznym, często tłumionym przez te priors, płynąć swobodniej i wpływać na naszą świadomą świadomość.

Co więcej, model REBUS zakłada, że warunki mózgowe wywołane przez psychedeliki, takie jak zwiększona entropia mózgu i rozluźnione priorytety, tworzą idealne środowisko do przekształcania przekonań na wysokim poziomie. Ten bardziej elastyczny i otwarty stan umysłu doskonale nadaje się do wspierania wglądu i zmiany perspektywy. Ten model wspomaganej farmakologicznie relaksacji i rewizji przekonań może odegrać kluczową rolę w przyszłości opieki nad zdrowiem psychicznym, potencjalnie zwiększając skuteczność obecnych metod leczenia.

Na przykład, zamiast pozostawać głównie pod wpływem swoich przekonań (opartych na wcześniejszych doświadczeniach), możesz w rzeczywistości głębiej zanurzyć się w chwili obecnej i obserwować to, co faktycznie jest, zamiast tego, co zakładałeś, że będzie. Wracając do pomysłu, w którym dajesz komplement nieznajomemu, doświadczenie chwili obecnej w postaci widzisz, że nieznajomy docenia twój komplement i odwdzięcza ci się tym samym, może zastąpić twoje przekonanie, że ludzie będą się z ciebie śmiać lub odrzucać, gdy tylko się do nich zbliżysz. Ten proces rozluźnienia przekonań zaczyna się od wpływu psychodelików na receptory 5-HT2AR i można go zaobserwować jako wzrost entropii lub zaburzenia aktywności mózgu.

Szeroki zakres doświadczeń psychodelicznych, w tym pojawienie się wcześniej nieświadomego materiału w świadomości, można wyjaśnić za pomocą modelu REBUS. Rozluźniając uścisk priorytetów wysokiego poziomu, które generalnie podsumowują i tłumią potencjalne treści z naszych umysłów i świata zewnętrznego, psychodeliki uwalniają te stłumione treści. 

Jak wspomniano wcześniej, zaproponowano ważną krytykę modelu REBUS. Debata ta ma charakter metafizyczny, ponieważ staje twarzą w twarz z (nie)sławnym "trudnym problemem świadomości", który odnosi się do pytania, czy świadomość wyłania się z mózgu, czy też jest od niego wcześniejsza. Pozostawiamy to do waszej własnej eksploracji.

Jedna z tych krytyk pochodzi od dr Bernardo Kastrupa, który przeciwstawia się modelowi REBUS poprzez swoją teorię idealizmu analitycznego. Jeden z jego argumentów kwestionuje tezę o entropii lub nieporządku w psychodelicznym mózgu ze względu na wysoce uporządkowaną naturę psychodelicznego doświadczenia:  

"Jak to możliwe, że doświadczenia, które ludzie oceniają jako jedne z 5 najważniejszych w swoim życiu, są związane z przejściem mózgu w stan uśpienia?". 
- Bernardo Kastrup ²⁶

 

Neuronauka, ale jedno spojrzenie na doświadczenie psychodeliczne

Neuronauka psychodelików, szybko rozwijająca się dziedzina, nadal rzuca światło na nasze zrozumienie tych technologii świadomości. 

Techniki takie jak EEG, MEG i fMRI wykazały, że poprzez interakcję z układem serotoninergicznym naszego mózgu, w szczególności z receptorami 5-HT2A, psychodeliki takie jak LSD, psylocybina i DMT głęboko wpływają na funkcjonowanie i strukturę mózgu, poprzez neuroplastyczność i ponowne otwarcie krytycznych okresów. Zwiększona elastyczność umysłowa, kreatywne rozwiązywanie problemów i postrzeganie siebie wskazują na potencjał interwencji terapeutycznych i rozwoju osobistego. 

Chociaż poczyniono znaczące postępy, pamiętajmy, że nasze zrozumienie wciąż ewoluuje. Co więcej, różne kultury na przestrzeni czasu budowały swoje rozumienie tego, co oznacza doświadczenie psychodeliczne. Integracja teorii poznawczych i neuronaukowych, takich jak model REBUS, to ciągłe próby pogłębienia naszego zrozumienia tych skomplikowanych procesów w ramach kompleksowej teorii. Nie możemy ich zrozumieć wyłącznie z zewnątrz, kluczowa jest również perspektywa fenomenologiczna / pierwszoosobowa. Aby rozpocząć własną eksplorację, zalecamy zapoznanie się z "zmiana paradygmatu"