Veiligheid van psychedelica - De ultieme gids voor psilocybine en de mogelijke wisselwerking met antidepressiva en andere psychiatrische drugs

Psilocybine en zijn natuurlijke bron, meer dan 200 soorten psilocybine paddenstoelen en truffels, zijn niet alleen in de belangstelling gekomen van mensen die op zoek zijn naar diepe, introspectieve ervaringen, maar ook van de psychiatrische gemeenschap vanwege hun fascinerende effecten op de menselijke psyche en hun ongekende mogelijkheden voor de behandeling van een breed scala aan psychiatrische stoornissen.¹ Psilocybine is met name onderzocht en effectief gebleken bij de behandeling van (behandelresistente) depressie, PTSS en angststoornissen. De effecten van psilocybine worden onderzocht bij nog veel meer aandoeningen, zoals autisme, anorexia nervosa etc. Maar zoals bij elke stof die de chemie van de hersenen verandert, is het cruciaal om te begrijpen hoe psilocybine reageert op psychiatrische medicijnen, zoals antidepressiva (SSRI's, SNRI's) of antipsychotica. Wat zijn mogelijk gevaarlijke complicaties bij het combineren van psilocybine met antidepressiva of andere psychiatrische medicijnen? Hoe beïnvloedt het de subjectieve psychedelische ervaring? Dit artikel van Dmitrij Achelrod (PhD) gaat in op de complexe interacties tussen psilocybine en verschillende soorten psychiatrische drugs en biedt inzichten voor degenen die psilocybine overwegen in een retraite.

Houd er rekening mee dat Evolute Institute geen medische aanbevelingen doet. Raadpleeg altijd een gediplomeerd arts voordat je psychedelica gaat gebruiken, en zeker voordat je psychedelica gaat combineren met psychiatrische medicijnen. Echter, in de naam van risicopreventie en voorlichting, belichten we naar ons beste weten (november 2023) de meest voorkomende klassen van psychiatrische medicijnen (en sommige psychoactieve stoffen) en hun mogelijke interacties met psilocybine. Onze conclusie van het literatuuroverzicht mag niet worden toegepast op andere psychedelica, in het bijzonder MDMA.² en ayahuasca³omdat ze andere routes van mechanismen en chemische samenstellingen hebben dan psilocybine, met veel meer potentiële interacties.

1. Psilocybine - hoe werkt het in de hersenen?

Psilocybine (voor de nerds onder ons: 4-fosforyloxy-N,N-dimethyltryptamine) is een psychoactief tryptamine dat in het lichaam wordt omgezet in psilocine, dat vervolgens de bloed-hersenbarrière kan passeren. psilocine activeert een subtype van bepaalde serotoninereceptoren in onze hersenen. De chemische naam van serotonine is 5-hydroxtryptamine (5-HT) en de specifieke intracellulaire receptoren waar psilocine zich aan bindt heten 5-HT2A receptoren.⁴ Serotonine is een zeer belangrijke neurotransmitter die niet alleen verantwoordelijk is voor het reguleren van de stemming, maar ook voor andere vitale functies zoals stoelgang en het verwijden en vernauwen van onze bloedvaten. De activatie van deze receptoren leidt tot een cascade van veranderingen in de hersenchemie en uiteindelijk in prikkelende hersenactiviteit.⁶ Hoe groter het percentage 5HT2A receptoren in de hersenen dat geactiveerd wordt door psilocybine, hoe sterker het (subjectief waargenomen) effect van het psychedelicum.⁷

1.1 Hoe reist psilocybine door het lichaam? 

Bij het evalueren van de mogelijke wisselwerking tussen een stof en andere drugs, is het belangrijk om te kijken naar hoe het lichaam de drug absorbeert, distribueert, afbreekt en uitscheidt (bekend als farmacokinetiek). Vergeleken met andere psychoactieve stoffen, zoals MDMA of ayahuasca, leidt psilocybine minder snel tot farmacokinetische interacties tussen drugs omdat de metabolische route voornamelijk UGT1A10 (in de dunne darm) en UGT1A9 (in de bloedsomloop) betreft.⁸ - twee routes waar weinig andere medicijnen op inwerken.⁹ Medicijnen die deze enzymen kunnen remmen of induceren moeten worden gestaakt of afgebouwd voordat psilocybine wordt toegediend. Enkele voorbeelden van UGT1A10/1A9 remmers zijn diclofenac (een niet-steroïde ontstekingsremmer) en probenecid (een urinezuurverlager).¹⁰ Bovendien wordt psilocybine niet door de nieren uitgescheiden, waardoor het minder gevaarlijk is voor mensen met nierfunctiestoornissen.¹¹

Op zichzelf genomen is psilocybine een zeer veilige stof wat betreft toxiciteit voor de lever, het centrale zenuwstelsel of het hart.¹²,¹³ In feite is psilocybine, zelfs in vergelijking met sociaal geaccepteerde stoffen als alcohol en tabak, een van de veiligste psychoactieve stoffen die we kennen die mensen gebruiken in een niet-medische omgeving.¹⁴

Het enige belangrijke punt dat dan nog overblijft is dat psilocybine inwerkt op het serotoninesysteem. Het belangrijkste punt is dat verschillende psychiatrische drugs ook direct van invloed zijn op het serotoninesysteem, dus de kans op een soort medicijn-drug interactie bij gelijktijdig gebruik met psilocybine kan groter zijn. In de volgende secties gaan we specifiek onderzoeken wat dit zou kunnen betekenen voor specifieke klassen van psychiatrische drugs.

2. Psilocybine en SSRI's (Selectieve Serotonine Heropnameremmers)

2.1 Hoe werken SSRI's? 

SSRI's, of Selective Serotonin Reuptake Inhibitors, zijn een klasse geneesmiddelen die voornamelijk worden gebruikt als antidepressiva bij de behandeling van depressieve stoornissen en angststoornissen. Ze behoren tot de meest voorgeschreven antidepressiva vanwege hun relatieve veiligheid en lagere bijwerkingenprofiel in vergelijking met oudere antidepressiva.¹⁵Misschien ben je de volgende namen wel eens tegengekomen, afhankelijk van of je in de VS of in Europa woont:

• Fluoxetine: Fluoxetine, vaak bekend onder de originele merknaam Prozac, is een van de bekendste SSRI's. In Europa is het ook te vinden onder andere merknamen of als generiek geneesmiddel.

• Sertraline: In de Verenigde Staten is sertraline bekend onder de naam Zoloft, maar in Europa is het ook te vinden onder deze naam of als generiek geneesmiddel.

• Paroxetine: In de VS staat paroxetine bekend als Paxil, in Europa wordt paroxetine ook verkocht onder de merknamen Seroxat, Aropax of als generiek.

• Citalopram: Deze SSRI staat in de VS vaak bekend onder de merknaam Celexa. In Europa is het te vinden onder de merknamen Cipramil, Cipram, of als generiek.

• Escitalopram: Bekend als Lexapro in de VS, wordt escitalopram in Europa vaak verkocht onder de merknaam Cipralex, maar ook onder andere namen of als generiek.

• Fluvoxamine: Fluvoxamine staat in de VS bekend als Luvox en in Europa onder de merknaam Faverin, Dumyrox of Fevarin.

Normaal gesproken wordt serotonine, nadat het in de ruimte tussen neuronen (synapsen) is vrijgekomen, weer opgenomen in het vrijgevende neuron, waardoor de activiteit in de hersenen afneemt. SSRI's remmen dit heropnameproces, waardoor er meer serotonine beschikbaar is in de synaptische ruimte en de stemmingsstabiliserende functie wordt versterkt.

2.2 Wat zijn mogelijke interacties tussen SSRI's en psilocybine?

2.3 Serotoninesyndroom - gevaarlijk maar zeldzaam

Daarom worden deelnemers aan klinische onderzoeken naar psilocybine uit voorzorg meestal gevraagd om te stoppen met hun SSRI-gebruik als voorwaarde voor deelname aan het onderzoek.¹⁶¹⁷¹⁸ Ondanks de mogelijke ernst van deze interactie, is het werkelijke risico bij het combineren van psilocybine met SSRI's niet goed vastgesteld en kan het lager zijn dan aanvankelijk gedacht. Slechts één gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek heeft eerder het psychedelische effect van psilocybine samen met een SSRI onderzocht bij gezonde deelnemers.¹⁹ Vrijwilligers werden gedurende twee weken voorbehandeld met escitalopram en kregen daarna psilocybine toegediend. Het niveau van de bijwerkingen in de SSRI-groep was niet hoger dan in de placebogroep (niet-SSRI) en er werd geen bewijs gevonden voor een toename van serotonerge toxiciteit. Interessant is dat, in tegenstelling tot de hypothese van de onderzoekers, Escitalopram de door psilocybine veroorzaakte verhoging van de bloeddruk en acute bijwerkingen verminderde. Verder werd in een klein en verkennend onderzoek uit 2023 (met 24 deelnemers) psilocybine gebruikt voor behandelingsresistente depressie bij patiënten die gelijktijdig SSRI-medicatie gebruikten.²⁰ De meeste behandelingsgerelateerde bijwerkingen waren mild (bijv. hoofdpijn, verhoogde bloeddruk) en verdwenen op de dag van het begin. Het is vermeldenswaard dat verhogingen van de bloeddruk en hartslag typisch zijn voor psilocybine.²¹  De auteurs beweren dat het resulterende veiligheidsprofiel vergelijkbaar is met dat van psilocybine monotherapie.²²,²³

Samenvattend: hoewel het serotoninesyndroom een hypothetisch gevaar is bij het combineren van psilocybine en SSRI's, laat het wetenschappelijk bewijs geen hoge incidentie van complicaties zien. Desalniettemin moet de geïnformeerde psychonaut zich op zijn minst bewust zijn van het bestaan van het serotonine syndroom en weten wanneer hij onmiddellijk medische hulp moet zoeken voor zichzelf en anderen: Tekenen en symptomen die een spoedbehandeling rechtvaardigen zijn onder andere plotselinge en onvrijwillige stuiptrekkingen van spiergroepen (myoclonus), extreme en wisselende vitale functies, agitatie of een comateuze mentale toestand, spierstijfheid, uitgesproken hyperthermie (koorts) en/of epileptische activiteit.²⁴

2.4 Verzwakken SSRI's het psychedelische effect?

Een andere vaak genoemde zorg is dat SSRI's het effect van psilocybine zouden kunnen verzwakken. Heb je "geen trip" als je psychedelische truffels of paddenstoelen gebruikt? Helaas is er weinig bewijs voor de vraag of chronisch SSRI-gebruik de subjectieve effecten van psilocybine vermindert. 

Welk bewijs spreekt dan voor die bewering?

Er zijn rapporten uit onderzoeken die suggereren dat de acute subjectieve psychedelische effecten van psilocybine en van een andere serotonerge verbinding, lyserginezuurdiëthylamide (LSD), worden verminderd door inname van antidepressiva in de voorafgaande weken of zelfs maanden.²⁵²⁶²⁷ Uit een andere recente publicatie uit februari 2024, waarin de resultaten van een prospectief onderzoek onder meer dan 160 personen werden gerapporteerd, bleek dat mensen die SSRI namen een minder intense subjectieve ervaring van psychedelica hadden, minder intense mystieke gebeurtenissen en minder emotionele doorbraakervaringen. Interessant genoeg leek het effect op welzijn en depressieve symptomen niet negatief beïnvloed te worden door de gelijktijdige inname van SSRI.²⁸ Dit dempende effect kan tot 3 maanden na het stoppen met antidepressiva aanhouden.²⁹ Evenzo lieten diermodellen zien dat knaagdieren onder het parallelle effect van SSRI en psilocybine een verminderde head-twitch respons hadden, een typisch gedrag van knaagdieren bij blootstelling aan psilocybine.³⁰³¹

De onderliggende theoretische mechanismen voor deze meldingen zijn tweeledig: Aan de ene kant wordt aangenomen dat psilocine de serotoninetransporterplaats, die ook het doelwit is van SSRI's, zwak remt.³² Aan de andere kant zouden de effecten van psilocybine ook kunnen worden verzwakt door SSRI's via een indirecte route, bijvoorbeeld door downregulatie of desensibilisatie van 5-HT receptoren.³³

Kwalitatief hoogstaand bewijs uit gecontroleerde settings is echter schaars. Er is slechts één RCT die deze vraag onderzoekt. Becker et al. (2022) toonden in hun RCT aan dat SSRI's (Escitalopram) geen verminderende invloed hadden op het positieve stemmingseffect van psilocybine (bijvoorbeeld het ervaren van "Oceanic Boundlessness"). Op dit moment weten we nog niet genoeg over de reden voor deze uiteenlopende waarnemingen. Het zou kunnen dat er onbekende mechanismen stroomafwaarts zijn van 5-HT2A receptor signalering die eventuele effecten van chronische SSRI behandeling op de psychedelische respons kunnen compenseren. Of, pragmatisch gezien, kan het ook zijn dat de hierboven genoemde RCT van Becker et al. geen voldoende lange voorbehandelingsperiode kende (deelnemers kregen SSRI's gedurende slechts 2 weken).

Samenvattend hebben we meer onderzoek nodig om tot sluitende resultaten over deze vraag te komen.     

3. Psilocybine en SNRI's (Serotonine-Norepinefrine Heropnameremmers)

3.1 Hoe werken SNRI's?

Serotonine-Norepinefrine Heropnameremmers (SNRI's) zijn een klasse antidepressiva die worden gebruikt bij de behandeling van depressieve stoornissen, angststoornissen en bepaalde chronische pijnaandoeningen. Ze zijn vergelijkbaar met selectieve serotonine heropnameremmers (SSRI's) maar hebben een iets breder werkingsmechanisme. SNRI's werken door de heropname van twee belangrijke neurotransmitters in de hersenen te remmen: serotonine en noradrenaline. Deze remming resulteert in een verhoging van het niveau van deze neurotransmitters in de synaptische spleet, de ruimte tussen neuronen waar communicatie plaatsvindt. Noradrenaline is ook een neurotransmitter die in verband wordt gebracht met alertheid, energie en de "vecht-of-vlucht" reactie van het lichaam. Een verhoogde beschikbaarheid ervan kan helpen om de aandacht en energie te verbeteren en mogelijk pijn te verlichten. ³⁴

Enkele veelgebruikte SNRI-medicijnen zijn:

• Venlafaxine: In Europa wordt Venlafaxine vaak verkocht onder de merknaam Effexor, net als in de VS. Afhankelijk van het land is het ook verkrijgbaar onder verschillende generieke namen.

• Duloxetine: Duloxetine staat in de VS bekend als Cymbalta en is in Europa meestal onder dezelfde merknaam verkrijgbaar. In sommige landen is het ook onder een generieke naam verkrijgbaar.

• Desvenlafaxine: Deze SNRI, in de VS bekend onder de naam Pristiq, is mogelijk onder dezelfde merknaam verkrijgbaar in Europa, of mogelijk onder andere namen of als generiek middel.

• Milnacipran: Anders dan in de VS, waar Milnacipran (gebruikt voor fibromyalgie) bekend staat onder de naam Savella, wordt het in Europa vaker op de markt gebracht onder de merknaam Ixel voor de behandeling van depressie.

• Levomilnacipran: Levomilnacipran, dat in de VS bekend staat als Fetzima, is in Europa mogelijk minder verkrijgbaar en de merknaam kan variëren als het verkrijgbaar is.

3.2 Potentiële interactie tussen SNRI en psilocybine

Er is een schaarste aan bewijs met betrekking tot de interactie tussen psilocybine en SNRI's. Meestal wordt echter aangenomen dat de overlappende effecten sterk lijken op die van SSRI's, d.w.z. een mogelijk verhoogd risico op serotoninesyndroom en verzwakte subjectieve effecten van psilocybine. ³⁵

4. Psilocybine en MAO-remmers (monoamine oxidaseremmers)

4.1 Hoe werken MAO-remmers?

MAO-remmers, of Monoamine Oxidase Inhibitors, zijn een klasse antidepressiva die tot de eerste soorten antidepressiva behoorden die werden ontwikkeld. Ze werken door de activiteit van een enzym genaamd monoamine oxidase te remmen. Dit enzym is betrokken bij de afbraak van neurotransmitters zoals serotonine, noradrenaline en dopamine in de hersenen. Door dit enzym te remmen, verhogen MAO-remmers de niveaus van deze neurotransmitters, wat de stemming kan verbeteren en symptomen van depressie kan verlichten. Vanwege de dieetbeperkingen, de mogelijke wisselwerking met andere medicijnen en de ontwikkeling van nieuwere antidepressiva met minder bijwerkingen, worden MAO-remmers niet meer zo vaak voorgeschreven als vroeger. Ze blijven echter een belangrijke behandelingsoptie voor bepaalde mensen, vooral voor mensen die niet hebben gereageerd op andere antidepressiva.³⁶

Enkele veelgebruikte MAO-medicijnen zijn:

• Fenelzine: Deze MAO-remmer is vaak bekend onder de merknaam Nardil. Het wordt gebruikt voor de behandeling van depressie en angststoornissen.

• Tranylcypromine: Tranylcypromine, op de markt gebracht onder de merknaam Parnate, is een andere MAO-remmer die wordt gebruikt bij depressie.

• Isocarboxazide: Deze MAO-remmer is bekend onder de merknaam Marplan. Het wordt ook gebruikt voor de behandeling van depressie.

• Moclobemide: Hoewel het technisch gezien een omkeerbare remmer van monoamineoxidase A (RIMA) is en iets veiliger wordt geacht dan traditionele MAO-remmers, wordt Moclobemide vaak bij deze klasse ingedeeld. Het wordt verkocht onder verschillende merknamen, waaronder Aurorix en Manerix.

• Selegiline: Selegiline wordt voornamelijk gebruikt bij de behandeling van de ziekte van Parkinson en is ook een MAO-remmer. Het is bekend onder merknamen als Eldepryl en Zelapar. Er is ook een transdermale pleistervorm die bekend staat als Emsam.

4.2 Mogelijke interactie tussen MAOI en psilocybine

MAO-remmers interfereren met de afbraak van psilocybine. Psilocybine lijkt echter relatief veilig te zijn als het tegelijk met MAO-remmers wordt ingenomen, d.w.z. het is onwaarschijnlijk dat het een serotoninesyndroom of serotoninetoxiciteit veroorzaakt. ³⁷ Deze veiligheid komt waarschijnlijk doordat psilocybine het serotonineniveau in de synapsen van de hersenen (de openingen tussen zenuwcellen waar chemische boodschappen worden doorgegeven) niet verhoogt.³⁸³⁹ Wanneer psilocybine en MAO-remmers acuut samen worden ingenomen (d.w.z. MAO-remmers worden niet chronisch ingenomen), kan deze combinatie ervoor zorgen dat de psychedelische effecten van psilocybine langer aanhouden of sterker aanvoelen. Mensen combineren soms psilocybine paddenstoelen met harmala alkaloïden (bijv. Syrische wijnruit) en noemen het "psilohuasca", omdat het de hermaline nabootst die aanwezig is in ayahuasca, maar niet in paddenstoelen of truffels (hoewel een recent onderzoek deze bewering in twijfel trekt en aantoont dat Psilocybe paddenstoelen van nature ayahuasca-achtige MAO-remmers hebben).⁴⁰ Er zijn echter geen veiligheidsgegevens beschikbaar voor deze zelfgemaakte combinatie en het gebruik ervan kan niet worden aanbevolen.

Paradoxaal genoeg lijken MAO-remmers het effect van psilocybine te verminderen, in plaats van te versterken, als ze weken of maanden lang worden ingenomen. Hier kunnen een paar redenen voor zijn: er kan van nature meer serotonine in de hersenen aanwezig zijn dat concurreert met de psychedelica, verschillen in hoe MAO-remmers de hersenen en de rest van het lichaam beïnvloeden, of veranderingen in hersenreceptoren na langdurig MAOI-gebruik.⁴¹⁴²

Een waarschuwing: Het combineren van MDMA en MAO-remmers (evenals SSRI's en MAO-remmers) kan dodelijk gevaarlijk zijn vanwege een grotere kans op het serotoninesyndroom.

5. Psilocybine en tricyclische antidepressiva (TCA) / tetracyclische antidepressiva (TeCA)

TCA staat voor Tricyclic Antidepressants en TeCA staat voor Tetracyclische Antidepressiva. Beide zijn klassen van antidepressiva die voornamelijk worden gebruikt voor de behandeling van depressieve stoornissen, hoewel ze ook worden gebruikt voor een reeks andere psychiatrische en neurologische aandoeningen. TCA's worden gebruikt voor chronische pijn, migraine profylaxe en bepaalde angststoornissen.

Ze worden soms gebruikt bij slapeloosheid vanwege hun kalmerende effecten. Over het algemeen zijn ze niet de eerstelijnsbehandeling voor depressie vanwege hun bijwerkingen. Hoewel ze tot de oudere klassen van antidepressiva behoren, worden ze nog steeds gebruikt, vooral in gevallen waarin nieuwere antidepressiva, zoals SSRI's (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors), niet effectief zijn. ⁴³

Hier zijn enkele van de meest gebruikte TCA's en TeCA's in Europa:

TCA's :

• Amitriptyline: Wordt vaak gebruikt voor de behandeling van depressies, chronische pijn en migraine profylaxe.

• Clomipramine: Vooral bekend om zijn gebruik bij de behandeling van Obsessieve-Compulsieve Stoornis (OCD) en depressie.

• Nortriptyline: Een secundair amine TCA, vaak gebruikt bij depressie, chronische pijn en soms om te stoppen met roken.

• Imipramine: Wordt gebruikt bij depressie en ook bij bepaalde angststoornissen.

• Doxepine: Vaak gebruikt bij depressie en angst, en in lagere doseringen wordt het gebruikt bij slapeloosheid vanwege de kalmerende eigenschappen.

TeCAs:

• Mirtazapine (Remeron): Het wordt veel gebruikt bij depressie, vooral als de symptomen slapeloosheid of aanzienlijk gewichtsverlies omvatten, omdat het kan helpen met slapen en de eetlust kan vergroten.

• Maprotiline: Wordt gebruikt bij zware depressies en heeft een structuur en werkingsmechanisme dat lijkt op dat van TCA's.

5.1 Hoe werken TCA's / TeCA's?

TCA: TCA's werken voornamelijk door de heropname van twee neurotransmitters in de hersenen te remmen: serotonine en noradrenaline. Dit verhoogt het niveau van deze neurotransmitters in de synaptische spleet (de ruimte tussen neuronen), waarvan wordt gedacht dat het bijdraagt aan hun antidepressieve effecten. Ze hebben ook verschillende mate van affiniteit voor andere neurotransmitterreceptoren, waaronder histamine-, acetylcholine- en dopaminereceptoren, wat veel van hun bijwerkingen verklaart.⁴⁴

TeCA: Net als TCA's werken TeCA's door het niveau van neurotransmitters in de hersenen te veranderen, maar ze hebben een iets ander farmacologisch profiel. Ze beïnvloeden vooral de noradrenaline en, in mindere mate, de heropname van serotonine. Ze werken ook in op verschillende receptortypen, maar vaak met een ander profiel dan TCA's, wat kan leiden tot verschillende bijwerkingen. ⁴⁵

5.2 Potentiële interactie tussen psilocybine en TCA's / TeCA's

Helaas is er vrijwel geen bewijs beschikbaar. We konden slechts één onderzoek vinden, waarin werd gevonden dat tricyclische antidepressiva (TCA's) de intensiteit van de psychedelische ervaring kunnen verhogen (in het geval van LSD).⁴⁶ De onderliggende oorzaken kunnen een verhoogde serotonine neurotransmissie zijn die mogelijk wordt gevoed door postsynaptische receptor sensitisatie en verhoogde dopamine niveaus.

6. Psilocybine en serotonine receptor agonisten (SRA's) voor angst en migraine

6.1 Hoe werken SRA's?

Serotonine agonisten zijn een klasse indolealkylamine (IAA) geneesmiddelen die zich specifiek richten op serotonine receptoren in de hersenen en het lichaam en deze activeren. Door serotoninereceptoren te activeren, kunnen deze medicijnen de effecten van serotonine nabootsen of versterken. Er zijn verschillende subtypes serotoninereceptoren (zoals 5-HT1A, 5-HT1B, 5-HT2A, etc.) en verschillende serotonine agonisten zijn ontworpen om specifieke subtypes aan te spreken. Deze selectieve activering zorgt voor meer gerichte therapeutische effecten en kan helpen bij het verminderen van bijwerkingen. Serotonineagonisten binden zich aan serotoninereceptoren op de plaats van serotonine en activeren deze receptoren, waardoor ze effecten veroorzaken die vergelijkbaar zijn met die van een verhoogd serotonineniveau.

De effecten van serotonine agonisten hangen af van welke receptoren ze activeren. Zo worden agonisten die zich richten op 5-HT1A receptoren vaak gebruikt voor hun anxiolytische (angstremmende) en antidepressieve effecten, terwijl agonisten die zich richten op 5-HT1B/1D receptoren vaak worden gebruikt bij de behandeling van migraine.⁴⁷

Enkele veel voorkomende SRA's zijn:

• Buspiron (anxiolytisch): Buspiron wordt voornamelijk gebruikt voor de behandeling van gegeneraliseerde angststoornis (GAD). Het is een partiële agonist van de serotonine 5-HT1A receptor. Buspar en Buspiron zijn veelgebruikte merknamen. Het kan angst helpen verminderen zonder de kalmerende effecten die vaak geassocieerd worden met benzodiazepinen.
• Ergotamine (Anti-migraine): Ergotamine maakt deel uit van een klasse geneesmiddelen die bekend staan als ergotalkaloïden en die worden gebruikt voor de behandeling van migrainehoofdpijn. Je vindt het onder namen als Ergomar, Cafergot (in combinatie met cafeïne) en Migergot.
• Triptanen (Anti-migraine): Triptanen zijn een klasse serotoninereceptoragonisten die specifiek worden gebruikt bij migraineaanvallen. Ze zijn selectief voor de 5-HT1B en 5-HT1D receptoren. Ze werken door de bloedvaten te vernauwen en de afgifte van bepaalde peptiden te remmen, waardoor de hoofdpijn en andere symptomen van migraine worden verlicht. Sumatriptan, een van de bekendste triptanen, is verkrijgbaar onder merknamen als Imigran, Imitrex en Sumatriptan Succinate.
• Technisch gezien vallen de meeste populaire psychedelica ook onder IAA, zoals lyserginezuur-amiden zoals d-lyserginezuurdiethylamide (LSD) en ergine (LSA), tryptamines zoals psilocybine, N,N-dimethyltryptamine (DMT), bufotenine, 5-methoxy-N,N-dimethyltryptamine (5-MeO-DMT), ibogaïne en β-carbolines zoals harman, harmaline en harmine.

6.2 Potentiële interactie tussen psilocybine en SRA's

Omdat deze IAA-medicijnen zich met hoge affiniteit binden aan bepaalde serotoninereceptoren, zouden ze met psychedelica kunnen concurreren om receptoren. Pokorny et al. (2016) vonden in hun RCT met gezonde vrijwilligers dat buspiron de visuele effecten van psilocybine verminderde. Ergotamine had daarentegen geen effect op de door psilocybine veroorzaakte subjectieve effecten, misschien door verschillende functionele selectiviteitsprofielen op deze receptoren.⁴⁸

7. Psilocybine en antipsychotica

Antipsychotica, ook bekend als neuroleptica, zijn een klasse medicijnen die voornamelijk worden gebruikt om psychoses te beheersen, waaronder wanen, hallucinaties, paranoia of gestoorde gedachten, die typisch zijn voor psychiatrische aandoeningen zoals schizofrenie en bipolaire stoornis. Ze kunnen ook voor andere doeleinden gebruikt worden, zoals de behandeling van ernstige angst, agitatie en bepaalde stemmingsstoornissen.⁴⁹

7.1 Hoe werken antipsychotica?

Het precieze werkingsmechanisme van antipsychotica is complex en wordt niet volledig begrepen, maar het is bekend dat ze voornamelijk werken door de effecten van neurotransmitters in de hersenen, met name dopamine, te veranderen.

1. Dopamine Hypothese: Veel antipsychotica oefenen hun werking uit door dopaminereceptoren te blokkeren, met name de D2-receptoren. De dopaminehypothese van psychose suggereert dat een overactiviteit van dopamine in bepaalde hersengebieden bijdraagt aan psychotische symptomen. Door deze receptoren te blokkeren, verminderen antipsychotica de dopamineactiviteit, wat de symptomen van psychose kan helpen verlichten.
2. Andere neurotransmitters: Naast dopamine kunnen antipsychotica ook andere neurotransmittersystemen beïnvloeden, waaronder serotonine, noradrenaline, acetylcholine en histaminereceptoren. Deze werking op meerdere neurotransmitters geldt vooral voor de nieuwere, tweede generatie antipsychotica.

7.1.1 Soorten antipsychotica:

Antipsychotica worden over het algemeen verdeeld in twee categorieën:

1. Antipsychotica van de eerste generatie (FGA's): Ook bekend als typische antipsychotica, deze omvatten geneesmiddelen zoals haloperidol, chloorpromazine en flufenazine. Ze werken voornamelijk door dopaminereceptoren te blokkeren, maar worden vaak geassocieerd met een hoger risico op neurologische bijwerkingen, zoals extrapyramidale symptomen (bewegingsstoornissen) en tardieve dyskinesie (onwillekeurige repetitieve bewegingen).
2. Antipsychotica van de tweede generatie (SGA's): Ook bekend als atypische antipsychotica, deze omvatten geneesmiddelen zoals risperidon, olanzapine, quetiapine en aripiprazol. Ze hebben meestal een breder werkingsspectrum en werken in op zowel dopamine- als serotoninereceptoren. SGA's hebben over het algemeen de voorkeur vanwege hun lagere risico op bepaalde bijwerkingen, maar ze kunnen hun eigen bijwerkingen hebben, zoals gewichtstoename en een verhoogd risico op diabetes.⁵⁰

7.2 Mogelijke interactie tussen antipsychotica en psilocybine

Het bewijs voor de effecten van psilocybine op antipsychotica is schaars. Dit komt doordat psychedelica in zeer zeldzame gevallen van genetische aanleg/familiegeschiedenis van psychiatrische stoornissen een psychotische episode kunnen uitlokken. Bij mensen met psychotische of schizoïde stoornissen kunnen psychedelica mogelijk de symptomen verergeren of leiden tot destabilisatie, ongeacht gelijktijdig gebruik van antipsychotica.^5152535455

Dit is de reden waarom de meeste klinische onderzoeken deelnemers met een verhoogd risico op het ontwikkelen van deze aandoeningen hebben gemeden. Daarom is de relatie tussen psilocybine en antipsychotische medicijnen niet goed opgehelderd.

Bovendien is de mogelijke interactie tussen psilocybine en antipsychotica een complex gebied, voornamelijk vanwege de verschillende mechanismen waarmee deze stoffen de hersenen beïnvloeden. Psilocybine is een psychedelische verbinding die zijn effecten voornamelijk uitoefent via het serotoninesysteem, terwijl antipsychotica zich voornamelijk richten op het dopaminesysteem, hoewel veel antipsychotica ook serotonine en andere neurotransmittersystemen beïnvloeden.

In totaal zijn er tot nu toe drie RCT's gepubliceerd over dat onderwerp. Een vroeg onderzoek uit 1967 toonde aan dat het typische antipsychoticum chloorpromazine (dat zowel dopamine D2 receptoren als 5HT2A receptoren antagoniseert) de visuele effecten van psilocybine verminderde.⁵⁶

Op dezelfde manier leidde risperidon tot een verzwakking van alle gemeten psilocybine-geïnduceerde bewustzijnsveranderingen.⁵⁷ Haloperidol had daarentegen geen significante effecten op de visuele waarneming, maar verhoogde de angst.⁵⁸

8. Psilocybine en alcohol

8.1 Hoe werkt alcohol in de hersenen?

Alcohol, specifiek ethanol, het type alcohol dat in alcoholische dranken zit, is een psychoactieve stof die het centrale zenuwstelsel aantast. De effecten op het lichaam en de hersenen zijn complex en variëren sterk afhankelijk van een aantal factoren, waaronder de geconsumeerde hoeveelheid, de consumptiesnelheid, het lichaamsgewicht van de drinker, het metabolisme en de tolerantie voor alcohol.⁵⁹

Het belangrijkste werkingsmechanisme van alcohol is het effect op verschillende neurotransmittersystemen in de hersenen. Het moduleert de activiteit van deze neurotransmitters, wat leidt tot de verschillende psychologische en fysiologische effecten:

• GABA (Gamma-Aminoboterzuur): Alcohol versterkt het effect van GABA, een remmende neurotransmitter. Door de GABA-activiteit te verhogen, bevordert alcohol ontspanning, verminderde angst en sedatie. Dit is een belangrijke reden voor de aanvankelijke gevoelens van ontspanning en verminderde remmingen die gepaard gaan met alcoholgebruik.
• Glutamaat: Alcohol remt de effecten van glutamaat, een opwindende neurotransmitter. Deze remming kan leiden tot verdere sedatieve effecten en cognitieve functies aantasten, zoals geheugen en beoordelingsvermogen.
• Dopamine: Alcohol verhoogt het dopamineniveau in het beloningssysteem van de hersenen, wat bijdraagt aan de verslavende eigenschappen. Het vrijkomen van dopamine tijdens alcoholgebruik veroorzaakt gevoelens van plezier en voldoening.

8.2 Mogelijke interactie tussen alcohol en psilocybine

Voor zover wij weten is er slechts één onderzoek dat de interactie tussen alcohol en psilocybine heeft onderzocht. De auteurs ontdekten dat de subjectieve effecten van alcohol in 60 procent van de gevallen werden geneutraliseerd door psilocybine, maar dat de subjectieve effecten van psilocybine meestal onveranderd bleven.⁶⁰. (Halman 2023).

Ondanks het gebrek aan bewijs is de consensus van de meeste experts om alcohol niet te mengen met psilocybine, omdat het onvoorspelbare effecten kan hebben, zowel psychologisch als lichamelijk. Hoewel psilocybine gebruikt kan worden om alcoholverslaving succesvol te behandelen⁶¹⁶²⁶³Het mag niet gelijktijdig (= tegelijkertijd) worden geconsumeerd. 

Slotopmerkingen

Het belangrijkste risico van psilocybinegebruik is psychologische veiligheid, niet fysiologische veiligheid zoals bij de meeste klassieke drugs (bijv. opioïden, kalmerende middelen, stimulerende middelen, etc.)..⁶⁴ Wanneer psilocybine echter wordt gecombineerd met andere drugs, moeten gebruikers rekening houden met mogelijk schadelijke interacties. Tot nu toe laat het klinische bewijs zien dat de risico's op ernstige complicaties, zoals het serotonine syndroom, zeer zeldzaam zijn voor psilocybine. Een recente review concludeerde dat "serotonerge psychotropen die geen MAO-remmers bevatten een laag risico vormen in combinatie met psychedelica die ook geen MAO-remmers bevatten". MAO-remmers bevatten."⁶⁵Grotere risico's bestaan bij overdosering van serotonerge middelen (bijv. SSRI/SNRI of MDMA) of bij combinatie met MAO-remmers. Ayahuasca heeft bijvoorbeeld, vanwege de van nature voorkomende MAOI, een hoger interactiepotentieel met SSRI's dan psilocybine. MDMA wordt ook als gevaarlijker beschouwd. Onvoldoende bewijs betekent echter niet dat er geen complicaties bestaan voor psilocybine. Daarom wordt altijd aangeraden om het zekere voor het onzekere te nemen en psilocybine niet te combineren met psychiatrische medicatie in recreatieve of retraite settings zonder de juiste klinische begeleiding. Deelnemers moeten altijd met bevoegde artsen bespreken of ze in aanmerking komen en in geval van twijfel per geval beslissen, waarbij ze de mogelijke risico's en voordelen van een psychedelische ervaring afwegen. Merk op dat het staken van psychiatrische medicatie de symptomen kan verergeren of kan leiden tot destabilisatie van het individu. Om voor de hand liggende ethische redenen zal het Evolute Institute aanvragers nooit aanraden om te stoppen met hun psychiatrische medicatie zonder dit te bespreken met hun artsen / psychiaters. Het Evolute Institute neemt de veiligheid van zijn deelnemers zeer serieus: alle deelnemers ondergaan een schriftelijke en mondelinge medische screening, waarbij uiteraard de medicatie wordt gecontroleerd door een arts. Om de redenen die in dit artikel worden beschreven, laat het Evolute Institute op dit moment geen kandidaten toe met gelijktijdig psychiatrische medicatie.

Bibliografie over interacties tussen psilocybine en drugs