Je brein op psychedelica: Inleiding tot de neurowetenschappen van Psilocybine & Co.

Afbeelding bron²

Hoe weten we wat er in de hersenen gebeurt?

Ons begrip van hoe psychedelica werken en veranderingen in ons gedrag veroorzaken, heeft een lange weg afgelegd dankzij grote sprongen voorwaarts in beeldvormingstechnieken voor de hersenen, zoals elektro-encefalografie (EEG), magneto-encefalografie (MEG) en functionele magnetische resonantie beeldvorming (fMRI). Deze methoden hebben inzichten van onschatbare waarde opgeleverd in de ingewikkelde interacties tussen hersenactiviteit en gedrag als reactie op psychedelische stoffen. Hieronder staat een overzicht van hoe het gebruik van deze technieken zich in de loop der tijd heeft ontwikkeld. Je kunt uit de plot opmaken dat sinds 2010 het gebruik van fMRI voor psilocybine en LSD bijzonder prominent is.

Bron: Psychedelica en fNIRS neuroimaging: het verkennen van nieuwe mogelijkheden. ⁴

Prof. Karl Friston is een pionier op het gebied van fMRI en de meest geciteerde neurowetenschapper in de geschiedenis. Prof. Friston en collega's hebben een theorie voorgesteld die de werking van psychedelica in de hersenen opheldert. Zijn theorie staat bekend als 'REBUS and the Anarchic Brain: Toward a Unified Model of the Brain Action of Psychedelics', is een intrigerende stap in dit studiegebied. We zullen later verder ingaan op het REBUS-model.⁵

Onderlinge verbondenheid in hersengebieden

Hierboven zie je een fascinerende weergave van het menselijk brein onder invloed van psychedelica. Deze vereenvoudigde visualisatie van de interconnectiviteit van de hersenen onder placebo en onder invloed van psilocybine ondersteunt het idee dat psilocybine de normale organisatie van de hersenen verstoort door het ontstaan van sterke, topologisch lange functionele verbindingen die in een normale toestand niet aanwezig zijn.⁶

Psychedelica faciliteren dus een aanzienlijk verhoogde connectiviteit tussen verschillende delen van de hersenen, waardoor een diepe verkenning van verschillende geestestoestanden mogelijk wordt.

Deze verhoogde connectiviteit van bepaalde hersengebieden zou erop kunnen wijzen dat de hersenen in een supergeladen staat verkeren. Sommige onderzoeken suggereren echter dat onder invloed van psychedelica de hersenactiviteit, gemeten in doorbloeding, aanzienlijk afneemt. Dit is een raadselachtige bevinding die een tegenstelling heeft gecreëerd met het REBUS-model voor het begrijpen van de psychedelische ervaring.⁷

Default Mode Network (DMN) - de "Executive".

Als we het hebben over verminderde activiteit in de hersenen, komen we bij het Default Mode Network (DMN). Dit is een netwerk van onderling verbonden hersengebieden dat het meest actief is wanneer je geest gefocust is en met jezelf bezig is. Als je dagdroomt, over jezelf nadenkt en aan je verleden of toekomst denkt, maak je gebruik van het DMN. Het DMN is een belangrijk netwerk in de hersenen omdat de regio's die ermee verbonden zijn de meeste bloedtoevoer verbruiken.⁸ en energie⁹ in de hersenen.

Dit netwerk is van vitaal belang voor ons zelfgevoel. Sommige van je meest fundamentele overtuigingen over jezelf komen tot uiting in het DMN. Zie het als de architect achter ons persoonlijke verhaal en identiteit, die de lijn tussen 'zelf' en 'ander' vormgeeft en ons zelfreferentiële denken in stand houdt. Bovendien speelt het DMN een rol in hoe we onze belangrijkheid en waarde in de wereld evalueren en waarnemen. Het is dus ook onze persoonlijke cheerleader. Het is betrokken bij zelfreferentiële emotionele verwerking, waaronder onze reflecties op individuele prestaties, onze status ten opzichte van anderen en ons algemene gevoel van eigenwaarde. Sommige mensen noemen het zelfs onze "CEO" of de "Executive" van onze hersenen.

Het DMN is een systeem dat in het onderzoek naar depressie veel aandacht heeft gekregen. Onderzoek toont aan dat mensen die lijden aan depressie een actiever DMN hebben. Het DMN wordt in verband gebracht met het genereren van zelfreferentiële gedachten, negatieve ruminatie en depressieve symptomen.¹⁰

Met betrekking tot psychedelica hebben onderzoeken aangetoond dat stoffen als LSD, psilocybine en DMT het typische functioneren van het DMN kunnen verstoren. De activiteit ervan wordt uitgeschakeld. Zoals we hebben onderzocht in het artikel "Een kijkje in de psychedelische geest", een knop die omlaag gaat als je onder invloed bent van een psychedelisch middel. Die knop kan worden voorgesteld door het DMN. Als het naar beneden draait, leidt het tot ervaringen van ego-oplossen, waarbij de grens tussen 'zelf' en 'ander' begint te vervagen. Zoals we zagen in het artikel "artikel over slechte reizen"Klaar zijn om los te laten tijdens de ervaring, misschien van onze beelden van onszelf die zijn opgeslagen in het DMN, is de sleutel tot het voorkomen van een significant ongemakkelijke ervaring.

De vermindering van eigendunk en zelfgerichtheid kan verklaren waarom veel gebruikers tijdens psychedelische ervaringen gevoelens van eenheid en verbondenheid met de wereld om hen heen melden. Uitdrukkingen als "de sluier oplichten" en "de deuren van de waarneming openen" naar een grotere ervaring, zijn in deze context zinvoller.

Interessant genoeg hebben onderzoeken uitgewezen dat bij meditatie, vooral door ervaren mediteerders, de activiteit van het DMN ook aanzienlijk afneemt.¹¹ - een parallel met de psychedelische ervaring die door onderzoekers wordt onderzocht.¹²

De psychedelische nagloeiing: Hersenveranderingen op korte en lange termijn

Het fenomeen van "nagenieten" na het gebruik van psychedelische middelen, meestal gekenmerkt door een blijvend gevoel van helderheid, emotionele verbetering en perceptuele levendigheid, heeft nu een fascinerende verklaring gevonden die geworteld is in de neurowetenschappen. 

Volgens een onderzoek door onderzoekers van het Johns Hopkins Medicine kunnen psychedelische stoffen mogelijk "kritieke perioden" in de hersenen heropenen¹³Dit zijn fasen waarin de hersenen een verhoogde gevoeligheid voor omgevingssignalen vertonen en zo hun ontwikkeling beïnvloeden. Aangenomen wordt dat de kritieke periode het hoogst is in de kindertijd en adolescentie en geleidelijk smaller wordt naarmate we de volwassenheid bereiken. Opmerkelijk genoeg kunnen deze kritieke perioden, afhankelijk van het specifieke psychedelische middel dat wordt gebruikt, worden heropend en opengehouden van twee dagen tot vier weken met slechts een enkele dosis.¹³. 

De duur van de heropening van de kritieke periode correleerde met de duur van de subjectieve effecten van elk medicijn. ¹³

Eerder onderzoek heeft aangetoond dat kritieke perioden een cruciale rol spelen in diverse functies zoals taalverwerving bij mensen¹⁴vogels leren zingen¹⁵Motorische vaardigheden opnieuw leren na een beroerte¹⁶of het vaststellen van oculaire dominantie¹⁷. Dr. Gül Dölen, universitair hoofddocent neurowetenschappen aan Johns Hopkins, legt uit dat de hersenen in deze kritieke perioden het meest openstaan voor nieuw leren, een ontvankelijkheid die na verloop van tijd afneemt.

Neuroplasticiteit creëert een "window of opportunity"

Net als de kritieke periode speelt neuroplasticiteit een sleutelrol in het nagloeien en de mogelijkheid tot transformatie van een psychedelische ervaring. Neuroplasticiteit verwijst naar het vermogen van de hersenen om zichzelf te reorganiseren en de fysieke structuur en functionele organisatie te veranderen als reactie op eisen uit de omgeving, leren en ervaringen. Kinderen hebben hogere niveaus van neuroplasticiteit dan volwassenen en daardoor een beter vermogen om te leren en zich te ontwikkelen. Van psychedelische stoffen zoals LSD en psilocybine is ontdekt dat ze structurele neuroplasticiteitsprocessen op moleculair en cellulair niveau stimuleren.¹⁸ Onderzoeken tonen aan dat een enkele dosis van deze stoffen de neuroplasticiteit acuut kan stimuleren, met effecten op de lange termijn na een enkele dosis.¹⁸

Neuroplasticiteit en de kritieke periode laten zien dat psychedelica "een window of opportunity" voor transformatie creëren. Onderzoek heeft langetermijnverbeteringen in welzijn en levenskwaliteit aangetoond na psychedelisch gebruik, vooral bij gezonde individuen die spiritueel actief zijn of die te maken hebben met het levenseinde.¹⁹ Onderzoeken naar psilocybine en LSD hebben blijvende verbeteringen in welzijn aangetoond. Een significant onderzoek van Griffiths et al. (2006) toonde aan dat bij gezonde individuen, twee maanden na een psilocybine sessie, 79% van de deelnemers een matige (50%) tot zeer sterke (29%) toename in hun welzijn of levenstevredenheid rapporteerden. Bovendien leek dit gunstige effect aan te houden, met 64% van de deelnemers die dezelfde verbetering rapporteerden bij een follow-up van 14 maanden.¹⁹  Bij gebruik in de juiste set en setting, onder begeleiding en in combinatie met een doelgerichte voorbereiding en integratie, zullen de voordelen van een psychedelische ervaring waarschijnlijk langer aanhouden dan de acute nagloeiperiode. 

Een neurowetenschappelijk begrip van de psychedelische ervaring

Verschillende culturen door tijd en ruimte heen hebben hun begrip van de psychedelische ervaring opgebouwd, leren over het eeuwenoude gebruik van deze bewustzijnstechnologieën. In het westen zal in 2023 het REBUS-model (RElaks Beliefs Uonder pSychedelica) en het begrip van het 'anarchistische brein' vormen de leidende theorie in het begrijpen van psychedelische ervaringen. 

Het REBUS-model, voorgesteld door Carhart-Harris en K.J. Friston, suggereert dat psychedelica werken door de stevig vastgeroeste aannames, overtuigingen of 'prioriteiten' van de hersenen te versoepelen, wat de beste gissingen of voorspellingen van onze hersenen over de wereld zijn, gebaseerd op eerdere ervaringen. Bijvoorbeeld, je overtuiging over hoe een vreemde zal reageren als je hem een compliment maakt, zal sterk afhangen van je eerdere ervaring, waarschijnlijk in je vroege leven, toen je een vreemde benaderde en hoe die terug reageerde op jou. Deze versoepeling van onze overtuigingen (vooroordelen) zorgt ervoor dat zintuiglijke informatie van onderaf, die vaak door deze vooroordelen wordt onderdrukt, vrijer kan stromen en ons bewustzijn kan beïnvloeden.

Bovendien stelt het REBUS-model dat de omstandigheden in de hersenen die veroorzaakt worden door psychedelica, zoals verhoogde hersenentropie en ontspannen vooroordelen, een ideale omgeving creëren om overtuigingen op hoog niveau opnieuw vorm te geven. Deze meer flexibele en open geestestoestand is zeer geschikt voor het bevorderen van inzicht en perspectiefverandering. Dit model van farmacologisch ondersteunde ontspanning en herziening van overtuigingen zou een centrale rol kunnen spelen in de toekomst van de geestelijke gezondheidszorg en mogelijk de effectiviteit van de huidige behandelingen kunnen vergroten.

Bijvoorbeeld, in plaats van je voornamelijk te laten beïnvloeden door je overtuigingen (die gebaseerd zijn op je eerdere ervaringen), kun je je meer verdiepen in het huidige moment en observeren wat er werkelijk is in plaats van wat je hebt aangenomen dat het zou zijn. Terugkomend op het idee dat je een vreemde een compliment geeft, is de ervaring van het huidige moment van Je ziet dat de vreemdeling je compliment waardeert en je een compliment teruggeeft, zou je overtuiging dat mensen je zullen uitlachen of afwijzen wanneer je ze benadert, kunnen overstemmen. Dit proces van geloofsontspanning begint met het effect van psychedelica op de 5-HT2AR receptoren en kan worden waargenomen als een toename van de entropie of wanorde van de hersenactiviteit.

Een groot aantal psychedelische ervaringen, waaronder het naar boven komen van voorheen onbewust materiaal in het bewustzijn, kan worden verklaard aan de hand van het REBUS-model. Door de greep van prioriteiten op een hoog niveau te versoepelen, die over het algemeen potentiële inhoud van onze geest en de buitenwereld samenvatten en onderdrukken, maken psychedelica deze onderdrukte inhoud vrij. 

Zoals eerder gezegd, zijn er steekhoudende kritieken op het REBUS-model geopperd. Dit debat is van metafysische aard omdat het oog in oog komt te staan met het (on)beroemde "harde probleem van bewustzijn", dat betrekking heeft op de vraag of bewustzijn voortkomt uit de hersenen of dat het eraan voorafgaat. Dat bewaren we voor je eigen onderzoek.

Een van deze kritieken komt van Dr. Bernardo Kastrup, die het REBUS-model bestrijdt met zijn theorie van analytisch idealisme. Een van zijn argumenten stelt de stelling van entropie of wanorde in het psychedelische brein ter discussie vanwege de sterk geordende aard van de psychedelische ervaring:  

"Hoe is het mogelijk dat ervaringen die mensen tot de 5 belangrijkste in hun leven rekenen, samenhangen met de hersenen die gaan slapen?" 
- Bernardo Kastrup ²⁰

 

Neurowetenschap, maar één perspectief op de psychedelische ervaring

De neurowetenschap van psychedelica, een gebied dat zich snel ontwikkelt, blijft licht werpen op ons begrip van deze bewustzijnstechnologieën. 

Technieken als EEG, MEG en fMRI hebben aangetoond dat psychedelica zoals LSD, psilocybine en DMT door hun interactie met het serotonerge systeem van onze hersenen, in het bijzonder de 5-HT2A receptoren, een diepgaande invloed hebben op de hersenfunctie en -structuur, door middel van neuroplasticiteit en het heropenen van kritieke perioden. Toegenomen mentale flexibiliteit, creatief probleemoplossend vermogen en zelfperceptie geven het potentieel aan voor therapeutische interventies en persoonlijke groei. 

Hoewel er grote vooruitgang is geboekt, moeten we niet vergeten dat ons begrip nog steeds in ontwikkeling is. Bovendien hebben verschillende culturen door de tijd heen hun begrip van wat de psychedelische ervaring betekent opgebouwd. Het integreren van cognitieve en neurowetenschappelijke theorieën zoals het REBUS model zijn voortdurende pogingen om ons begrip van deze ingewikkelde processen te verdiepen in een allesomvattende theorie. We kunnen dit niet alleen van buitenaf begrijpen, het fenomenologische/eerste-persoonsperspectief is ook belangrijk. Om je eigen verkenning te beginnen, raden we je deze verkenning van de "paradigmaverschuiving"

Houd er rekening mee dat we geen medisch advies geven en dat je altijd de hulp van een medische professional moet inroepen voordat je een beslissing neemt over het gebruik van psychedelica.