8 perspectieven op diep innerlijk werk -
De weg naar persoonlijke en professionele groei
De weg naar persoonlijke en professionele groei
Deel 4 van 8: Genezing van psychologische verwondingen & het werk van verdriet
26 oktober 2022
Dit is deel vier van een achtdelige serie over diep innerlijk werk bij het Evolute Instituut. Kijk voor de andere delen op:
- Artikel 1: Onze innerlijke vrijheid vergroten
- Artikel 2: Bewegen naar hogere denkwijzen
- Artikel 3: Van ontkoppeling naar herverbinding & trauma aanpakken
- Artikel 4: Genezing van psychologische verwondingen en het werk van verdriet
- Artikel 5: Culturele conditionering overwinnen
- Artikel 6: Psychologische flexibiliteit vergroten
- Artikel 7: Integratie bevorderen door en buiten psychedelisch werk
- Artikel 8: Wijsheid verwerven voor een goed leven
De epidemie van niet genoeg zijn & er niet bij horen
Zelfs als we in het verleden geen ernstige of traumatiserende "overweldiging" hebben meegemaakt (zie onze vorig artikel over trauma), kunnen we nog steeds last hebben van psychologische "wonden" die ons in ons privé- of beroepsleven zijn toegebracht. Veel mensen die zich bijvoorbeeld hebben ontwikkeld tot professionele "high-performers", die vaak hoge posities bekleden in organisaties, kunnen het verhaal vertellen dat ze zijn opgegroeid met buitengewoon veeleisende of kritische ouders of dat ze al vroeg zijn afgewezen door hun sociale omgeving, bijvoorbeeld vanwege etnische verschillen of seksuele geaardheid. Wat ze als kind ook deden, ze "hadden het beter kunnen doen" of "hadden anders moeten zijn". Deze voortdurende, latente of openlijke kritische afwijzing geeft het kind vaak het gevoel "niet goed te zijn", "niet goed genoeg te zijn" of "er niet bij te horen". Om te voorkomen dat ze de liefde van hun verzorgers of leeftijdsgenootjes verliezen, kunnen kinderen dit compenseren door "de goede jongen of het goede meisje" te zijn, "perfect" in een bepaalde dimensie zoals uiterlijke schoonheid of academische prestaties of "onkwetsbaar" - ten koste van het potentieel verliezen van hun ware zelfgevoel en hun vermogen tot authentieke omgang.
Op de lange termijn leidt het vervullen van en leven naar verwachtingen die niet de onze zijn tot een gevoel van loskoppeling van onszelf en duwt ons vaak op een persoonlijk en professioneel pad dat niet authentiek of zinvol aanvoelt. We kunnen zeer succesvol zijn, maar worden steeds ontevredener met ons persoonlijke en professionele leven.
Paradoxaal genoeg kunnen mensen lijden, ook al zien ze er aan de buitenkant geweldig uit - een goedbetaalde baan, een mooie titel, een knappe romantische partner en een mooi appartement in een trendy wijk. En ondanks het gevoel dat al deze "verworvenheden" niet echt voldoening brengen, kunnen mensen nog meer geld gaan verdienen, nog mooiere titels krijgen, nog aantrekkelijkere en nog presentabelere partners vinden in de hoop dat ze op een dag eindelijk het punt van innerlijke rust zullen bereiken. Helaas, diep van binnen dringt het besef door: uiterlijke versieringen van succes kunnen nooit de pijnlijke leegte vullen van een oude onzekerheid of pijn diep van binnen.
Foto door marcos mayer op Unsplash.
Externe versieringen van succes kunnen nooit de pijnlijke leegte vullen van een onzekerheid die diep van binnenuit komt.
De wereld wantrouwen: de micro-manager aan het werk
Een ander veel voorkomend voorbeeld uit de wereld van het werk is het volgende: velen van ons hebben wel eens ervaring gehad met een collega of baas die moeite had om zijn collega's op het werk te vertrouwen. Hun gebrek aan vertrouwen en neiging om alles en iedereen om hen heen te controleren, maakte van hen een micromanager die niet in staat was om effectief te delegeren. Aan de oppervlakte lijkt dit misschien een typisch "leidinggevend" probleem dat kan worden opgelost door die persoon naar een klassiek vaardigheidsseminar te sturen over "hoe je mensen leidt en delegeert". Het is echter zeer waarschijnlijk dat zo'n seminar de onderliggende oorzaken van dit symptoom van micromanagen niet aanpakt. In feite kan de kern van het probleem te maken hebben met het persoonlijke biografische domein waar die manager heeft geleerd dat er goede redenen zijn om mensen niet te vertrouwen. Het helen van de verwonding van het geschonden vertrouwen door innerlijk werk zou dan hun gevoel van vertrouwen in zichzelf, anderen, de wereld en het leven kunnen herstellen. Dit hernieuwde gevoel van verbondenheid zou dan weer kunnen leiden tot een gedragsverandering op hun werk.
Onze pijn omarmen: de vijf poorten van verdriet
Op een fundamenteler niveau is er de pijn die voortkomt uit de stroppen en pijlen van het leven, van het mens zijn. Mens zijn betekent kwetsbaar en sterfelijk zijn en ieder van ons moet uiteindelijk in het reine komen met deze realiteit, zelfs als we de neiging hebben en graag worden afgeleid van dit onderwerp: werk is een heel goede manier, drugs, tv en scrollen door onze favoriete sociale media-feed ook ;).
Het domein van het bewustzijn van onze kwetsbaarheid en sterfelijkheid, van onze existentiële pijn en altijd aanwezige mogelijkheid tot verlies is het gebied van rouwwerk waar Evolute Institute's facilitator Patrick Liebl onze expert en gids is. Hij wees ons op psychotherapeut Francis Weller[1]waarvan de prachtige omlijsting ons rouwwerk informeert, spreekt over "de vijf poorten van rouw":
De 1e poort van verdriet is dat gewoon, alles wat we liefhebben, zullen we verliezen.
- De 2e poort van verdriet zijn de plaatsen die geen liefde hebben gekend.
- De 3e poort van verdriet zijn de zorgen van de wereld.
- De 4e poort van verdriet is wat we verwachtten en niet kregen.
- De 5e poort is voorouderlijk verdriet.
Foto door Jan Gottweiss op Unsplash
Helaas is het omgaan met die pijnlijke aspecten van het leven en dus met ons rechtmatige verdriet een vaak verwaarloosd onderwerp in onze "moderne" samenleving. Zowel collectief als individueel proberen we te vermijden om naar onze nare schaduwaspecten en moeilijke gevoelens te kijken. Maar iAls we de bronnen van ons verdriet niet aanraken en niet goed verwerken, lopen we door het leven met open wonden en kunnen we op een gegeven moment verzanden in onze onopgeloste pijn.
In de meeste westerse culturen hoort verdriet niet thuis in de publieke sfeer. Het omgaan met verdriet wordt op de schouders van het individu gelegd, terwijl het idealiter ook tot uitdrukking zou moeten komen in gemeenschap en gedeelde rituelen. We zien het liefst gelukkige mensen die hun beste leven leiden, altijd hun prestaties vieren maar nooit rouwen om verlies. De meest zekere realiteit van ons bestaan, dat we allemaal, zonder uitzondering, op een bepaald moment zullen lijden en uiteindelijk zullen sterven, wordt verdoezeld door oppervlakkige interacties en nepglimlachen. Er is een diepgaande gebrek aan weten en veel schande betrokken zijn bij het openlijk bespreken van deze onderwerpen. Denk maar aan Halloween, Dia De Los Muertos, Allerheiligen en andere feestdagen die voor de deur staan. Ze hebben allemaal hun oorsprong in eeuwenoude tradities van eren en rouwen om de doden. Maar vandaag, in plaats van ons echt te richten op ons verdriet om degenen die we hebben verloren, vieren we feestjes of verbergen we achter ondiepe gewoonten waar verdriet wordt gezien als een plicht of deugd, maar zelden als een emotie die echt wordt ervaren. Het verdriet om onze eigen sterfelijkheid is hetzelfde lot beschoren. Terwijl de boeddhisten hun hele leven doorbrengen met het voorbereiden op de dood, rennen wij er ons hele leven voor weg. En toch weten we allemaal dat er geen ontsnappen van dood of verdriet.
Op individueel niveau zouden we ook kunnen denken dat we de taak van genezing en innerlijke groei intellectueel onder de knie kunnen krijgen, door cognitief begrip, waarbij het enige dat van ons gevraagd wordt is om concepten en abstracte ideeën te "doordenken". Maar dit ontwijken om onszelf echt te voelen en de innerlijke pijn onder ogen te zien zal ons niet ver brengen. Dit ontwijken om de rauwheid van onze onplezierige emoties te voelen heeft ook onbedoelde gevolgen. Zoals William Blake schreef:
Ons vermogen om diepe vreugde te ervaren hangt af van onze bereidheid om ons te verbinden met diep verdriet.
Werken met verdriet: verdriet dicht bij ons hart houden
Ongeacht de toegepaste techniek, houdt werken met verdriet in dat we verdriet dicht bij ons hart houden - diep, puur, aandachtig. In zijn spirituele dimensie vraagt het van ons om de "kunst van het verlies" te leren, zoals dichter John O'Donohue het uitdrukte, om de rauwe aard van de realiteit van dit leven en het verlies aan levenskracht en vreugde dat daaruit voortkwam te accepteren en te omarmen. We moeten onze bereidheid koesteren om te verdragen wat de Taoïsten "de tienduizend vreugden en de tienduizend smarten" van het leven noemen. Het vereist dat we onszelf kwetsbaar opstellen en ons openstellen voor onze eigen gevoelens - waarvan sommige al heel lang geduldig op ons wachten in het diepst van ons wezen. Om te accepteren dat tranen over onze wangen rollen als eerbetoon aan het hartverscheurende verdriet.
Dichter Khalil Gibran schreef welsprekend over de noodzaak en schoonheid van pijn in de menselijke conditie:
Jouw pijn is het breken van het omhulsel dat jouw begrip omsluit.
Zoals de pit van de vrucht moet breken om zijn hart in de zon te laten staan, zo moet jij pijn kennen.
En als je je hart in verwondering zou houden over de dagelijkse wonderen van je leven, dan zou je pijn niet minder wonderlijk lijken dan je vreugde;
En je zou de seizoenen van je hart accepteren, zoals je altijd de seizoenen hebt geaccepteerd die over je velden trekken.
En je zou met sereniteit de winters van je verdriet doorstaan. Rouw is een kans om intiemer te worden met onszelf en daardoor kunnen we ons meer verbinden met onze omgeving en met de mensen van wie we houden. Om onszelf toe te staan in de liefdevolle armen van anderen te worden gehouden en te beseffen dat er een universele dimensie in ons verdriet zit die met ieder mens wordt gedeeld. Als zodanig kan het werken met verdriet worden beschouwd als een levenslange praktijk die voortdurend moet worden verdiept.
Foto door Priscilla Du Preez op Unsplash.
En misschien is de beste manier om zo'n oefening te beginnen wel door je eerst te verbinden met het verdriet van anderen. Als ons eigen verdriet nog te overweldigend is of als we het contact ermee helemaal kwijt zijn, dan kunnen we oefenen door op te komen dagen voor anderen die acuut verdriet ervaren. Om ons niet af te keren van iemand in verdriet en in plaats daarvan bij hen aanwezig zijn, ook al weten we niet wat we moeten zeggen of wat we moeten doen, is misschien wel de grootste daad van medeleven die we kunnen geven.
Hoewel er veel therapeutische vormen zijn om met verdriet te werken, hebben bepaalde vormen van lichaamswerk (bijv. Hakomi), ademwerk en psychedelisch werk bewezen uitzonderlijk effectief te zijn om onze aanvankelijke weerstand te overwinnen en direct contact te maken met ons verdriet. Door technieken te beoefenen om ons bewust te worden van onze emoties, kunnen we achtereenvolgens de innerlijke ruimte creëren en vasthouden om verdriet uit te nodigen en ermee te zitten, en het uiteindelijk ons hart te laten verzachten en rijpen. Mindfulnessbeoefening van compassie en liefdevolle vriendelijkheid is de sleutel op deze reis naar de diepere lagen van onszelf en de wereld.
Foto door Cristian Palmer op Unsplash.
Nu we kort het belang hebben geschetst van het vaardig omgaan met ons verdriet als noodzakelijk onderdeel van elke diepe persoonlijke transformatie, beschouwen we het bij het Evolute Instituut als een integraal onderdeel om ruimtes aan te bieden voor rouwwerk. Afhankelijk van wat de cliënt nodig heeft, kan rouwwerk plaatsvinden in 1:1 coaching met onze levenseindebegeleider en rouwdeskundige Patrick Liebl of tijdens een van onze retraiteprogramma's zoals EvoLEAD. In ons werk hebben we mensen begeleid in wat Francis Weller noemt drie fundamentele dingen waar we allemaal mee te maken hebben:
1. bevriend raken met onze eigen sterfelijkheid,
2. bevriend raken met onze eigen duisternis, en
3. leren loslaten.
Dit perspectief van het helen van psychologische verwondingen door rouwwerk is onderdeel van hoe wij diep innerlijk werk zien bij het Evolute Instituut. Leiderschap betekent het diep erkennen, voelen en omarmen van de kwetsbaarheid van onze menselijke natuur.
Dit 4e perspectief is echter niet het uiteindelijke perspectief op innerlijk werk. In het volgende artikel kijken we naar een 5e perspectief op diep innerlijk werk: culturele conditionering overwinnen:
- Artikel 5: Culturele conditionering overwinnen
Als je het leuk vond om te lezen: bekijk ook de vorige artikelen uit deze serie:
- Artikel 1: Diep innerlijk werk: Hoe je innerlijke vrijheid kunt vergroten
- Artikel 2: Diep innerlijk werk: Bewegen naar hogere denkwijzen
- Artikel 3: Van ontkoppeling naar herverbinding & trauma aanpakken
En als je deel wilt uitmaken van een pioniersgroep van Ondernemers, organisatieleiders & besluitvormers, veranderaars en visionairs die deze reis van intentioneel innerlijk werk met veranderde bewustzijnstoestanden aangaan, bekijk een van onze retraiteprogramma's of plan een oriënterend gesprek.. We leren je graag kennen.
Houd er rekening mee dat we geen klinische claims maken met onze programma's, geen medisch advies geven en dat je altijd de hulp van een medische professional moet inroepen voordat je een beslissing neemt over het gebruik van psychedelica.
Abonneer je op de nieuwsbrief voor inzichten
Hooguit eens per 2 weken.
Afbeeldingen
Artikel Omslag: Foto door Aron Visuals op Unsplash.
Referenties:
[1] Francis Weller (2015): De wilde rand van verdriet: Rituelen van Vernieuwing en het Heilige Werk van Verdriet. North Atlantic Books.